Hen afon ddofn Iorddonen.

Mae 960 o emynau yng Nghaneuon Ffydd pob un ohonynt yn deilwng o ddweud gair amdanynt. Fydd yn od o beth  i rai felly, fy mod wedi dewis son am emyn sydd heb  ei gynnwys yng Nghaneuon Ffydd.

Oes gennych atgofion o’ch neiniau a’ch teidiau, neu un o’r ddau, efallai?

Mae gen i atgofion melys o’n nhad-cu (Tad fy nhad). Roedd y ddau ohonom yn agos iawn ac wrth ein bodd yng nghwmni’n gilydd.

Collodd ei gymar yn fuan wedi iddo ymddeol, a chryfhâi wnaeth y berthynas rhyngom.

Pan fyddai’n oriau gwaith yn caniatáu, byddai’r ddau ohonom yn mynychu oedfaon y bore yng nghapel Salem (Capel y Cwm) Bonymaen, Abertawe.

Wedi swper ar y Sul, byddai’r ddau ohonom yn eistedd ar ei aelwyd  yn dodi’r byd yn ei le a minnau’n gwrando’n astud ar ei storiâu. Adroddir yr  emyn a ganlyn ganddo’n aml.

Hen afon yr Iorddonen!/  Rhaid imi groesi hon;/

Wrth feddwl am ei dyfnder,/  Mae arswyd dan fy mron;

Ond im’ gael ‘nabod Iesu,/  A’m carodd cyn fy mod,/

Af trwy-ddi’n ddigon tawel,/  A’r gwaelod dan fy nhroed.

 

Paham yr ofna’i’r afon,/  Wrth weled grym y dŵr?

Mae’r gwaelod wedi ei g’ledu,/  A’r Iesu’n flaenaf Gŵr!

Yr afon goch lifeiriol/  A darddodd dan ei fron, –

Mae miloedd yn myn’d adref/  Yng ngrym yr afon llon.

 

Cyhoeddwyd am y tro cyntaf yn y  Llawlyfr Moliant (1880), cyhoeddiad o eiddo’r Bedyddwyr.

 

 

Gan mai Methodistiaid Calfinaidd oedd fy nheulu i gyd,  mae’n dal yn ddirgelwch i mi sut a pham bu’r emyn hon mor annwyl iddo er rwy’n ddiolchgar iddo am ei rhannu gyda mi gan fy mod i’n gallu ei rhannu a chwi.

Ni chyhoeddwyd yr emyn yn Llyfr Emynau’r Methodistiaid a Wesleaid (1929) chwaith er cyhoeddwyd y pennill tebyg a ganlyn yng Nghasgliad o Emynau Wesleaidd ym 1844.

Er dyfned yw’r Iorddonen,/  Rhaid imi groesi hon;

Wrth feddwl am ei thonau,/  Mae ofnau dan fy mron:

Ond im’ gael nabod Iesu,/  A’m carodd cyn fy mod,

Af trwyddi’n ddigon tawel,/  A’r gwaelod dan fy nhroed!

Gwêl yr awdur, croesi y tu hwnt i’r llen fel croesi’r afon Iorddonen ac mae’r syniad yn ei lenwi a braw.

Rhesymu a wna, fyddai’r daith yn rhwyddach o lawer pe bai’n cael adnabod yr Arglwydd Iesu, a’i gariad di-baid, di-ffael.

Mae’n gysur i’r awdur, gredu nad oes angen i gredinwyr ofni’r afon a’i rym bellach. Trwy aberth Iesu ar y Groes, mae’r ffordd wedi’i baratoi, a’r daith i gyfarfod a’r cwmwl anweledig o dystion yn rhwyddach o lawer.